उ) आदारीत प्रश्न
1. उटगाराच्या पावसान लागून कितें घडिल्लें ?
जाप. उटगाराच्या पावसान लागून शाळेंक वचपाचे वाटेर आशिल्या व्हाळाक सुमारा भायर उदक आयिल्लें.
2. मनून आपणाचेरूच राग काडपाक कारण कितें घडिल्लें ?
जाप. प्रश्नाची जाप कळनाशिल्ल्यान मास्तरान ताचेर तापय काडिल्ली देखून मनून आपणाचेरूच राग काडिल्लो.
3. घरा परततना भुरग्यांनी पुस्तकां कशें तरेन सांबळिल्ली ?
जाप. घरा परततना कांय भुरग्यांनी पुस्तकां खाक्यांत मारली तर कांय जाणांनी माथ्यार मारली.
4. सगल्यांनी मनूची तोखणाय कित्याक केली ?
जाप. आपल्या जिवाची पर्वा करिनासतना व्हांळातल्यांन व्हांवून वचपी कमलाक वाचयलें म्हूण सगल्यांनी मनूची तोखणाय केली.
5. मनूच्या पायांत वीज केन्ना संचारली ?
जाप. सवकासायेन वचपी मनून भुरग्यांच्यो बोबो आनी हयेली आयकल्यो तेन्ना ताच्या पायांत वीज संचारली.
6. निमाणें मनून त्या भुरग्याचो जीव कसो वाटायलो ?
जाप. व्हांवत वचपी भुरगें जर एकदां न्हयेंत पावलें जाल्यार ताका धरप शक्य जावचेम ना हाचो विचार करून मनून व्हाळाचे एके कडेक उजवो पांय तेंकतालो आनी च्यूं करून उदकाच्या दुपेट वेगान ताणें आपली कूड उदकांत लोटून दिली. ताणें उदकांत बूड मारली आनी तो भुरग्यांच्या सामको म्ह-यांत पावलो तेन्ना ताणें ताचे मुस्तायकेक हात घालो आनी मनघट घट धरलें. आपणालो दुसरो हात ताणें धडेच्या फातराक धरलो. कांय वेळान पांय घट रोमून ताणें भुरग्यांक वयर उबारले. व्हाळाचें धडेर चडलो आनी खांचीतल्यान वाट काडी वयर आयलो. उदक पियेवन भुरग्यांचें पोट तटतटीत फुगिल्लें तें पळोवन मनून भुरग्यांक पांयाक धरुन उरफाटें केले आनी ताच्या तोंडा वरवी तें उदक भायर काडलें. अशें तरेन मनून त्या भुरग्याचो जीव वाटायलो.
ऊ) कोणे कोणाक म्हळें.
1. “हांव मागीर कशें येव ?”
जाप. कमलान बापायक म्हळें.
2. “भियेंव नाका गो”
जाप. बापायन कमलाक म्हळें.
3. “शिकप सोडून हेर उद्देग कर !”
जाप. वर्गांतल्या मास्तरान मनूक म्हळें.
ए) सकयल दिल्लो संवाद चडांत चड आठ वळीनीं बरयात.
कमलाक वाचयले उपरांत गांवच्या लोकांनी मनूक शाबासकी दिली. तातूंत वर्गात मनूक तापयलो. मास्तरय आशिल्लो मनू आनी मास्तर हाचें मदीं त्या वेळार जाल्लो संवाद तुमच्या उतरांनी बरयात.
मास्तर – शाबास मनू
मनू – सर, म्हजे कडेन जमता तशें हांवें धाडस केलें
मास्तर – तुवें केल्ल्या ह्या धाडसान कमलाचो जीव वांचलो.
मनू – आनीक मातसो उशीर जाल्लो जाल्यार कमल व्हांवत न्हयेंत पावयलें आशिल्लें
मास्तर – खरें तुजें.
मनू – मागीर ताका वांचोवप काठीण जातलें आशिल्लें.
मास्तर – म्हणुनच तुवें केल्लें धाडस तोखणाय करिसारकें
मनू – सर, आतां तरी तुमी म्हजेर रागार नात न्हय
व्याकरण
क) सकयल दिल्ली वाक्यां वाचूया
1. लोक न्हयचें तडीर जमलें.
2. लोकांनी ताका शाबासकी दिली.
3. तो मुखार पावलो.
4. ती मुखार पावली.
5. माणकुलें भुरगें व्हांवन वतालें.
6. माणकुली भुरगीं व्हावन वताली.
7. बापायक धुवेक व्हाळापलतडीं पावयली.
8. बापायक पुताक व्हाळापलतडीं पावयलो.
वयर दिल्या वाक्यांतली आडी मारिल्लीं उतरां पळयात.
लोक – लोकांनी
तो – ती
माणकुलें – माणकुलीं
पावयली – पावयलो
अशें तरेन बदलपी उतरांक विकारी उतरां अशें म्हणटात.
देखीक –
- काळो – काळें – काळी – काळो
- चली – चलयो – चलो – चले
- हांव – आमी, म्हजो, म्हजे, म्हज्यो, म्हाका
- बुडलो – बुडली , बुडलें, बुडल्यो, बुडलीं.
घरपाठ – पाठांत आशिल्या अशें तरेची धा विकारी उतरां सोदून बरयात.
( हो घरपाठ भुरग्यांनी करचो )
अभ्यास –
‘मनू’ हें पुस्तक वाचपघरांतल्यान हाडून वाचात.